De Overstap naar Decafé: Een Persoonlijke Reis en Een Blik op Koffiegezondheid

Twee maanden geleden maakte ik vrij abrupt de overstap naar decafékoffie, een verandering die werd ingeluid door een gebrek aan koffiebonen op de zaterdagochtend en het aandringen van mijn vrouw om nu toch echt te minderen. Als fervent koffiedrinker, die koffie als water beschouwt, realiseerde ik me dat ik vaak ver boven het aanbevolen cafeïnelimiet kwam. Mijn neiging naar het alles-of-niets principe leidde tot de beslissing om volledig over te stappen op decafékoffie. In dit stuk deel ik mijn persoonlijke ervaring en werp ik kort een blik op de gezondheidseffecten van koffie, onderbouwd door recente studies.

Ontwenningsverschijnselen en Overgang

De eerste dagen na mijn overstap naar decafékoffie werden getekend door bekende ontwenningsverschijnselen. Een bonzende hoofdpijn vergezelde me de eerste twee dagen, gevolgd door een periode van vermoeidheid die twee dagen aanhield. Echter, tot mijn verbazing waren deze ontwenningsverschijnselen op woensdag zowaar verdwenen. Achteraf viel het me eigenlijk alles mee; ik had het erger verwacht.

Mijn beslissing om over te stappen naar decafé was niet alleen gebaseerd op een willekeurige gebeurtenis, maar eerder een strategische keuze. Als iemand die koffie beschouwt als meer dan een drankje en eerder als een levensstijl, wist ik dat ik geneigd was om het alles-of-niets principe te volgen. Het idee om slechts één of twee kopjes normale koffie per dag te drinken, leek in theorie misschien een oplossing, maar ik ben me er van bewust dat de verleiding om een extra kopje of meer te nemen te groot zou zijn. Eten en drinken waarvan ik weet dat ik ze niet kan weerstaan verban ik liever volledig uit mijn directe omgeving is mijn persoonlijke stelling.

Gezondheidseffecten van Koffie

Hoewel ik momenteel alleen decafé koffie drink, is het mijn intentie niet om je af te raden van normale koffie te genieten. Mijn keuze is simpelweg een vorm van zelfbescherming. Het is fascinerend om te bedenken dat in 1991 de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) koffie nog als carcinogeen classificeerde, wat in feite betekent dat het stoffen bevat die kanker kunnen veroorzaken. Echter, in 2016 werd deze classificatie teruggedraaid na een uitgebreide herbeoordeling van meer dan 1000 observationele en experimentele studies. De wetenschappelijke literatuur liet geen bewijs zien voor een verband tussen koffieconsumptie en kanker. In plaats daarvan vonden wetenschappers zelfs bewijs dat het drinken van koffie mogelijk bijdraagt aan het verminderen van het risico op bepaalde vormen van kanker, zoals darmkanker, prostaatkanker en leverkanker.

Diepgravend in recente koffiestudies viel het me op dat de focus voornamelijk ligt op onderzoek binnen de Verenigde Staten, waar de afgelopen twee decennia een overvloed aan studies is uitgevoerd. Zonder te verdwalen in de wondere wereld van onderzoek rondom koffie en de gezondheidseffecten hiervan, heb ik mij voor nu beperkt tot hoofdpunten uit drie wetenschappelijke artikelen die na 2019 zijn verschenen.

Recente Studies en Gezondheidsbevindingen

In het jaar 2020 publiceerden Van Dam, Hu en Willet een artikel getiteld "Coffee, Caffeine, and Health," waarin zij hun bevindingen presenteerden op basis van eerdere studies. In de eerste plaats suggereert het artikel dat het consumeren van koffie, de voornaamste bron van cafeïne bij volwassenen in de Verenigde Staten, niet leidt tot een verhoogd risico op hart- en vaatziekten en kanker. Bovendien toonden verschillende studies consequent aan dat het drinken van 3-5 kopjes koffie geassocieerd wordt met een verminderd risico op chronische ziekten. Voor het ervaren van de positieve effecten van koffie wordt daarom geadviseerd een dagelijkse limiet van 400 mg cafeïne voor volwassenen en 200 mg voor zwangere vrouwen aan te houden.

Verder wijzen epidemiologische studies, onderzoeken naar de gezondheid van grote groepen mensen, op diverse gunstige effecten van koffie op het spijsverteringskanaal, waaronder ontstekingsremming en remming van ongecontroleerde celgroei. Desondanks is er nog weinig bekend over hoe koffie specifiek het spijsverteringskanaal beïnvloedt in vergelijking met andere lichaamssystemen zo stellen Iriondo-DeHond et al. (2021), ondanks het feit dat dit als eerste in contact komt met ingenomen koffie. Ook wordt er meer aandacht besteed aan de relatie tussen koffie en de gezondheid van de hersen-darm as, de darm en het brein die voortdurend en tweezijdig met elkaar communiceren, die de verbinding tussen emoties en neurodegeneratieve processen in de darmen omvat. Koffie lijkt ook hier diverse positieve effecten te hebben, maar er blijft er nog veel te ontdekken over de specifieke details en bredere impact op onze gezondheid.

Ook Socola et al. (2021) gaan in op de positieve effecten van neurodegeneratieve aandoeningen, zoals de ziekte van Alzheimer, de ziekte van Parkinson en andere vormen van dementie. Cafeïne als bestanddeel is het meest uitgebreid onderzocht en de gunstige effecten van koffieconsumptie kunnen grotendeels (maar niet uitsluitend) worden toegeschreven aan cafeïne.  Echter benadrukken zij dat wetenschappers meerdere uitdagingen moeten overbruggen om een goed beeld te krijgen op de gezondheidseffecten van koffie, waarvan een van de belangrijkste is de hoge variabiliteit in de uiteindelijke samenstelling van koffie, die afhangt van vele factoren zoals de oorsprong van de koffiebonen, het roosteringsniveau en de brouwtechnieken. Verder hangt het sterk af van het metabolisme van elk individu, waardoor de respons op koffie-inname aanzienlijk kan variëren tussen personen.

Terwijl ik persoonlijk de overstap naar decafékoffie heb gemaakt vanuit mijn eigen overwegingen, wijst wetenschappelijk onderzoek op talrijke gunstige effecten van koffie op de gezondheid. Deze voordelen omvatten een verminderd risico op bepaalde vormen van kanker, positieve invloeden op het spijsverteringsstelsel en neuro protectieve eigenschappen tegen neurodegeneratieve aandoeningen zoals Alzheimer en Parkinson. Het is belangrijk te benadrukken dat er nog andere mogelijke positieve gezondheidseffecten zijn die niet zijn besproken. Ongeacht of iemand de voorkeur geeft aan cafeïnevrije of cafeïne houdende koffie, wordt steeds duidelijker dat wetenschappelijk onderzoek voortdurend nieuwe inzichten biedt in de vele facetten van deze geliefde drank en de invloed ervan op ons welzijn. Desondanks blijft de complexiteit van koffiesamenstelling en individuele variaties een grote uitdaging vormen voor het definitief vaststellen van conclusies.

Referenties

1. Dam Rob M. van, Hu Frank B., Willet Walet C. Coffee, Caffeine, and Health. The New England Journal of Medicine 2020; 383;4: 369-378.
2. Iriondo-DeHond, A., Uranga, J.A.,del Castillo, M.D., Abalo, R. Effects of Coffee and Its Components on the Gastrointestinal Tract and the Brain–Gut Axis. Nutrients 2021, 13, 88.
3. Socała, K. Szopa, A., Serefko, A., Poleszak, E., Wla´z, P. Neuroprotective Effects of Coffee Bioactive Compounds: A Review. International Journal of Molecular Sciences 2021, 22, 107.